Biyokimyada Demans Testleri; Protein 14-3-3

Hızla ilerleyen demans (bunama) hastalarında altta yatanın Creutzfeldt-Jakob hastalığı mı olduğunu anlamaya yardımcı nispeten yeni ve önemli bir test olan protein 14-3-3’den bahsedelim.
Protein 14-3-3 birçok izoformdan oluşur ve protein fosforilasyonu ile mitojen aktive protein kinaz yolunun regülasyonunda rol oynar. Bu proteinin BOS sıvısında bulunması nispeten hızlı nöronal yıkılımın güvenilir bir göstergesidir. Hızlı nöron yıkılımın olduğu aşağıda sayacağım birçok hastalıkta BOS’ta seviyesi artar. Bununla beraber asıl kullanım alanı Creutzfeldt-Jakob hastalığı ve formlarını diğer demans nedeni hastalıklardan ayırmaktır.

Demansın en sık görülen birçok tipinde (progresif multi infarkt demans, Alzheimer) yıkım nispeten yavaş olduğundan BOS sıvısında protein 14-3-3 seviyeleri büyük çoğunlukla normaldir.
Creutzfeldt-Jakob hastalığı beyinde prion proteinlerinin birikmesiyle oluşan tedavisi olmayan bir demans hastalığıdır. Genellikle sporadik görülse de, bazen kalıtımsal veya edinilmiş (infekte insan dokularından, cerrahi aletlerden, prion proteinleri içeren hayvansal ürün tüketiminden..) olarak ta oluşabilir.
Creutzfeldt-Jakob hastalığı tanısı koymak zordur, klinik muayene, öykü, EEG, MR ve BOS incelemesi tanıda kullanılan araçlardır. Ortalama olarak Creutzfeldt-Jakob hastalığı tanısında iki test kıyaslanırsa;